سومین مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ در سه سال گذشته روز سهشنبه از کاخسفید اخراج شد. اگر چه اخراج یا استعفای مقامهای ارشد در کاخ سفید تحت ریاست آقای ترامپ دیگر بمب خبری محسوب نمیشود اما جدایی جان بولتون با توجه به سابقه طولانی او در صحنه سیاسی سه دهه گذشته آمریکا و جهان در فضای سیاسی واشنگتن به مانند شکستن دیوار صوتی گوش خراش بود. رسانههای آمریکا که صبح سهشنبه، دهم سپتامبر، را با اخبار مربوط به بازگرداندن جاسوس ارشد آمریکا از مسکو شروع کرده بودند و اینجا و آنجا هنوز درباره ابعاد ماجرای لغو دیدار ترامپ با رهبران طالبان در کمپ دیوید حرف میزدند به یک باره با قطع اخبار همه چیز را متوجه برکناری جان بولتون کردند. کنار رفتنی که آقای بولتون با ارسال پیامک به خبرنگاران مشهور و مجریان تلویزیونی اصرار داشت استعفایی مستقلانه از سوی او بوده و نه اخراج تند و تیزی که آقای ترامپ در توییتر ترسیم کرده است.
اخراج جان بولتون از کاخ سفید توسط دونالد ترامپ
چراغ سبز به ایران یا آغاز عصر تنها ترامپ
حق نشر عکسVOX.COM/CHIP SOMODEVILLA/GETTY IMAGESسومین مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ در سه سال گذشته روز سهشنبه از کاخسفید اخراج شد.
اگر چه اخراج یا استعفای مقامهای ارشد در کاخ سفید تحت ریاست آقای ترامپ دیگر بمب خبری محسوب نمیشود اما جدایی جان بولتون با توجه به سابقه طولانی او در صحنه سیاسی سه دهه گذشته آمریکا و جهان در فضای سیاسی واشنگتن به مانند شکستن دیوار صوتی گوش خراش بود.
رسانههای آمریکا که صبح سهشنبه، دهم سپتامبر، را با اخبار مربوط به بازگرداندن جاسوس ارشد آمریکا از مسکو شروع کرده بودند و اینجا و آنجا هنوز درباره ابعاد ماجرای لغو دیدار ترامپ با رهبران طالبان در کمپ دیوید حرف میزدند به یک باره با قطع اخبار همه چیز را متوجه برکناری جان بولتون کردند.
کنار رفتنی که آقای بولتون با ارسال پیامک به خبرنگاران مشهور و مجریان تلویزیونی اصرار داشت استعفایی مستقلانه از سوی او بوده و نه اخراج تند و تیزی که آقای ترامپ در توییتر ترسیم کرده است.
بیشتر بخوانید
ترامپ مشاور امنیت ملی خود جان بولتون را برکنار کرد
تا اوایل بعد از ظهر سهشنبه بحث بر سر این که خروج آقای بولتون از کاخسفید نتیجه اخراج او یا استعفایش بوده چند بخش خبری و چند صد توییت و چند هزار کامنت را به خود مشغول کرد اما با فروکش هیجانها کمکم وارسی ابعاد زمانی و مکانی این رویداد آغاز شد.
‘جهان بدون بولتون’
الیزابت وارن سناتور برجسته دموکرات که این روزها اصلیترین نامزد زن رقابتهای مقدماتی حزبش برای انتخابات ریاستجمهوری سال آینده محسوب میشود در توییتر نوشت: “برای آمریکاییها خوب شد که جان بولتون دیگر در کاخسفید نیست. برای جهانیان هم بهتر خواهد شد اگر آن کسی که بولتون را سر کار آورد هم بیرون برود.”
درباره این که خروج جان بولتون چه تاثیر مستقیمی بر اذهان عمومی مردم آمریکا خواهد داشت نظرها بسیار متفاوت و در دو انتهای طیف چپ و راست قرار دارد. اما درباره تاثیر این تصمیم آقای ترامپ بر سیاست خارجی آمریکا دیدگاهها به هم نزدیکترند.
تقریبا همه رسانههای نزدیک به دموکراتها گمانهزنی میکنند که بحث جدی و پرحرارت میان آقایان ترامپ و بولتون بر سر دیدار محرمانهای که قرار بود روز یکشنبه میان رئیسجمهور آمریکا با رهبران طالبان در کمپ دیوید روی دهد، “تیر خلاص” رابطه میان آقای ترامپ و مشاور اولش در امور امنیت ملی بوده است.
پیتر بیکر در نیویورک تایمز نوشته: “جدایی جان بولتون دقیقا در زمانی اتفاق افتاد که آقای ترامپ برای دیدار و گفتگو با رهبران کشورهایی تمایل نشان میدهد که از نظر تندروهای دست راستی چون جان بولتون دشمنان قسم خورده آمریکا هستند و به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند؛ مشخصا کرهشمالی و ایران.”
آنطور که رسانههای آمریکایی گزارش میدهند جان بولتون ظرف چند روز گذشته به شدت از ایده آوردن رهبران طالبان به کمپ دیوید آن هم تنها چند روز مانده به سالگرد حملات ۱۱ سپتامبر شکایت داشته و به آقای ترامپ هشدار داده بوده که چنین اقدامی “رسم ناخوشایندی را باب خواهد کرد”.
انتقادی که به نظر میرسد بسیاری از جمهوریخواهان هم با آن موافقند با این تفاوت که طی دو روز گذشته به جای لحن “رک و پوست کنده” جان بولتون تصمیم گرفتهاند با تمجید از آقای ترامپ به علت “دستور لغو این دیدار و گفتگوها” هم مخالفت ذاتی خود با چنین دیداری را بیان کنند و هم از گزند رویارویی با محبوبترین جمهوریخواه کشور در امان بمانند.
در این میان رند پال، سناتور جمهوریخواه که اخیرا گزارش شد با محمدجواد ظریف هم دیدار داشته و بارها خواستار اخراج جان بولتون شده بود و او را “وزیر جنگ” خوانده بود بدون مخفی کردن خوشحالی خود از اخراج آقای بولتون گفت.
رند پال پیشتر به رسانههای آمریکایی گفته بود حتی به عنوان یک جمهوریخواه هر اظهار نظری که از جان بولتون میشنود “به طور اتوماتیک به آن نه” میگوید.
او امروز هم به فاکسنیوز گفت: “به نظر من با خروج بولتون از کاخ سفید بخش بزرگی از سایه جنگ از سر دنیا کنار رفت… دیدگاه ساده لوحانه او این بود که ما باید همه جا با تغییر رژیمها دولتهایی که از نظر ما دموکراتیک هستند سر کار بیاوریم”.
حق نشر عکسNEWYORK TIMESاخراج بولتون چراغ سبزی به ایران؟
رویکرد به شدت سختگیرانه آقای بولتون نسبت به ایران که لقب “تندروی تندروها” را برایش دست و پا کرده بود یکی دیگر از دلایلی بود که روز سهشنبه بسیاری آن را از علل زمینهساز تصمیم آقای ترامپ دانستند.
جان هودسون در واشنگتن تایمز نوشته: “به گفته یک مقام کاخسفید تصمیم آقای ترامپ برای لغو حمله هوایی به ایران بعد از ساقط کردن پهپاد آمریکایی از سوی این کشور، بولتون را مستاصل کرد. او همچنین با ایده دیدار آقای ترامپ با حسن روحانی آن هم بدون هیچ پیش شرطی مخالف بود.”
به عقیده آقای هودسون اگرچه جان بولتون با رئیسش بر سر پنبه کردن هر آنچه اوباما در سیاست خارجی ریسیده بود هم نظر بود اما رویکرد جنگطلبانه و تعارضجوی او با آقای ترامپ که بارها گفته از نظر او “حس رسالت مملکتسازی” در سیاست خارجی آمریکا باید متوقف شود، کاملا در عناد قرار داشت.
همین شنبه گذشته بود که آقای بولتون در توییتر با اشاره به گزارشهایی درباره لنگر انداختن نفتکش آدریان دریا یک در حوالی بندر طرطوس سوریه نوشت: “آنها که میگفتند آدریان دریا یک به سوریه نمیرود حالا انکار کنند. ایران کمک به رژیم اسد قاتل را بر احوال مردم خود مقدم میداند. مذاکره ممکن است صورت گیرد اما تحریمها تا زمانی که ایران دست از دروغگویی نکشد برداشته نخواهد شد”.
توییتی که حتی به احتمال شکلگیری هرگونه مذاکره میان تهران و واشنگتن هم میتاخت. نقطه تضارب دیگری میان جان بولتون و دونالد ترامپ که معتقد است در قالب دیدارهای رو در رو و از طریق ارتباط شخصی بهتر میتواند عداوتها را خنثی کند.
در همین حال، روز سهشنبه، نیلو تبریزی، خبرنگار نیویورک تایمز هم که سال گذشته در گزارشی تحت عنوان “مجاهدین خلق، گروهی که بولتون دوست دارد ایران را به دست آنها بسپارد” در توییتر نوشت: “جان بولتون رفت. آن هم تنها چند روز مانده به مجمع عمومی سازمان ملل متحد. بسیاری اینجا زمزمه میکنند که اخراج بولتون پیش شرط دیدار ترامپ-روحانی بوده است….”
موضوع دیدار رهبران ایران و آمریکا که دست کم از سوی حسن روحانی فعلا منتفی خوانده شده، روز سهشنبه در کنفرانس خبری مشترک مایک پومپئو، وزیرخارجه، و استیو منوچن، وزیر دارایی با خبرنگاران هم به موازات خبر اخراج جان بولتون پیش کشیده شد.
آقای پومپئو که تلاش میکرد “خوشنودی” خود را از اخراج جان بولتون بروز ندهد سهشنبه ظهر در پاسخ به خبرنگاران گفت: “باز هم میگویم پرزیدنت ترامپ بارها گفته که حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با رهبران ایران دیدار کند.”
رسانههای آمریکا روز سهشنبه اختلاف جدی میان مایک پومپئو و جان بولتون را یکی دیگر از علل مصمم شدن آقای ترامپ برای اخراج مشاور امنیت ملی دانستند و خبر دادند که آقایان پومپئو و بولتون در چند هفته گذشته حتی با یگدیگر “حرف نمیزدند.”
یکی از مقامهای ارشد کاخسفید که نخواسته نامش فاش شود به نیویورک تایمز گفته جان بولتون در کاخسفید “دفتر و دستک خودش را داشت و کاملا مجزا برای خودش کار میکرد و حتی رئیس جمهور را بازی نمیداد.”
بیشتر بخوانید
- جان بولتون: مدیرکل آژانس برای بررسی ‘فعالیتهای پنهان اتمی’ به تهران رفته
- جان بولتون کیست، حرف حسابش چیست و از ایران چه میخواهد؟
- بحران ایران و آمریکا؛ اختلاف میان ترامپ و بولتون؟
- چگونه جان بولتون توافق سعدآباد را به شکست کشاند
حق نشر عکسFOX NEWSپایان دوران جان بولتون، آغاز عصر ‘ترامپمحوری‘
آلکس وارد در یادداشتی که برای وکس، رسانه چپ لیبرال آمریکایی تهیه کرده نوشته: “بولتون همیشه میگفت که من مشاور امنیت ملی هستم نه تصمیمگیر در این باره. اما مجدانه تلاش میکرد تا دونالد ترامپ را به سوی رویکرد خصمانه در سیاست خارجی متمایل کند… تلاشی که بالاخره ترامپ را از کوره به در برد.”
آقای وارد نوشته این دو نفر بر مسایل مختلفی از جمله ایران، کرهشمالی و حتی ونزوئلا با هم اختلاف بنیادی داشتند.
با وجود این، آلکس وارد نتیجهگیری کرده که یک روی دیگر حذف جان بولتون از کاخسفید این است که حالا بعد از سه مشاور امنیت ملی طی سه سال، آقای ترامپ نشان داد که میخواهد حرف اول و آخر را در سیاست خارجی خودش بگوید و بس.
“اگر چه ترامپ نشان داده که از داشتن افراد مختلف با رویکردهای متضاد در اطراف خود استقبال میکند اما در پایان او میخواهد که سیاست خارجی همانطوری پیش برود که او میخواهد.”
حق نشر عکسIRNAاخراج بولتون و سرنوشت گروه ب
خبر خروج جان بولتون از کاخسفید سهشنبه صبح در حالی در واشنگتن سر و صدا به راه انداخت که در ایران غروب روز دهم محرم (عاشورا) و ساعات پایانی دو روز مراسم عزاداری شیعیان در جریان بود.
با وجود این، خبرگزاریهای این کشور در خبرهای خود به تفصیل به این موضوع پرداختند.
خبرگزاری دولتی ایرنا از این تصمیم آقای ترامپ به عنوان کلید فروپاشی گروه ب یاد کرد.
گروه ب اصطلاحی است که محمدجواد ظریف برای مربعی متشکل از جان بولتون، بنیامین نتانیاهو، محمد بن سلمان (ولیعهد عربستان) و محمد بن زاید آل نهیان (ولیعهد امارات) به کار میبرد و این چهار چهره برجسته مخالف ایران را متهم میکند که بنا دارند دونالد ترامپ را ناخواسته به جنگ با ایران بکشانند.
اتهامی که حالا با خروج جان بولتون از حلقه مشاوران آقای ترامپ و اختیار عمل بیشتر مایک پومپئو در حیطه سیاست خارجی میتواند نخستین نمودهای خود را در جریان مجمع عمومی سازمان ملل متحد که قرار است تا چند روز دیگر در نیویورک آغاز شود، آشکار کند.
